आइसीसी टी–२० वोर्ल्ड कप: तालिका, टिम, स्टेडियम… सबै कुराको जानकारी

• Nepali Media Network
• २०८१ जेष्ठ १० गते, बिहीबार १७:१४
• • खेलकुद

आईसीसी टी–२० विश्वकप अबको केही दिनमा सुरु हुँदैछ । यो वर्षको प्रतियोगिता फरक हुने भएको छ किनभने पहिलो पटक अमेरिकामा पनि विश्व क्रिकेटका केही खेल खेलाइँदैछ । यो प्रतियोगिता जुन १ देखि २९ सम्म अमेरिका र वेस्ट इन्डिजमा आयोजना हुँदैछ । यो टी-२० क्रिकेट विश्वकपको नवौं संस्करण हो र यस पटक २० टोलीले भाग लिनेछन्। प्रतियोगितामा कुन-कुन टोली सहभागी छन्, तालिका कस्तो छ र कसरी हेर्ने ? यस टी–२० विश्वकपसँग सम्बन्धित ठूला कुराहरू जानौं।

टी–२० विश्वकप ढाँचा

यसपटक पनि टी–२० विश्वकप पुरानै फर्म्याटमा खेलाइने भएको छ । समूह चरण, सुपर–८ र त्यसपछि नकआउट (सेमिफाइनल र फाइनल) गरी तीन चरणका खेल हुनेछन् ।

यसका लागि सबै २० टोलीलाई चार समूहमा विभाजन गरिएको छ । समूहमा पाँच टोली छन्। समूह चरणमा एक समूहका टोलीले एकअर्कासँग खेल्नेछन् । प्रत्येक समूहबाट २ टोली सुपर–८ मा छनोट हुनेछन्

यीमध्ये चार टोली नकआउट राउण्डका लागि सेमिफाइनल पुग्नेछन् ।

यसपटक भारतीय टोली समूह ए मा परेको छ । यो समूहमा भारतबाहेक पाकिस्तान, क्यानडा, आयरल्याण्ड र अमेरिकाका टोली छन् ।

टी–२० विश्वकप खेलहरू कहिले, कहाँ र कसरी हेर्न सकिन्छ? प्रतियोगितामा समूह चरणका खेलहरू जुन १ बाट सुरु भई जुन १८ सम्म हुनेछन् । सुपर ८ का खेल १९ देखि २५ जुन सम्म हुनेछ । सेमिफाइनल खेल जुन २७ गते र फाइनल खेल २९ गते हुनेछ । यसपटक अमेरिका र वेस्ट इन्डिजमा टी–२० विश्वकप आयोजना हुँदैछ । यस्तो अवस्थामा विभिन्न देशका क्रिकेट फ्यानहरूले आफ्नो सुविधा अनुसार यी खेलहरूको मजा लिन सक्ने गरी केही खेल बिहान र केही बेलुका खेलाइनेछन् ।
भारतको समूह चरणको पहिलो खेल साँझ ७.३० बजे सुरु हुनेछ । बाँकी तीन खेल बेलुका ८ बजे हुनेछन् । यदि भारत सेमिफाइनलमा पुग्यो भने सेमिफाइनल जुन २७ मा हुनेछ । यस प्रतियोगिताको आधिकारिक प्रसारण अधिकार डिज्नी स्टारसँग छ।

तालिका यस प्रतियोगितामा कुल ५५ खेल हुनेछन् । भारतको पहिलो खेल ५ जुनमा आयरल्याण्डसँग हुनेछ । जुन ९ मा भारत र पाकिस्तानबीचको खेल हुनेछ ।

कुन-कुन रंगशालामा खेल हुनेछन् ?

टी–२० विश्वकपका खेलहरु वेस्ट इन्डिजका विभिन्न देशका ६ र अमेरिकाका ३ रंगशालामा खेलाइनेछन् । भारतका समुह चरणका सबै खेल अमेरिकामा हुनेछन् । यी मध्ये तीन खेल न्युयोर्कको नासाउ काउन्टी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट स्टेडियममा र एउटा खेल फ्लोरिडाको लाउडरहिलको सेन्ट्रल ब्रोवार्ड पार्कमा हुनेछ ।

नासाउ काउन्टी स्टेडियम लङ्ग आइल्याण्ड, न्यूयोर्क मा स्थित छ। यो एक अस्थायी रंगशाला हो जुन विशेष गरी यस प्रतियोगिताको लागि निर्माण गरिएको हो। यस स्टेडियममा दर्शकहरूको लागि स्ट्यान्ड अस्थायी हो, यसको मतलब यो टूर्नामेंट पछि हटाउन सकिन्छ। साथै, अष्ट्रेलियामा स्टेडियमको लागि पिच विशेष रूपमा तयार गरिएको थियो।

नासाउ काउन्टी स्टेडियम लङ्ग आइल्याण्ड, न्यूयोर्क मा स्थित छ। यो एक अस्थायी थिएटर हो जुन यस प्रतियोगिताको लागि विशेष रूपमा निर्माण गरिएको थियो। हो, स्टेडियममा दर्शकहरूको लागि स्ट्यान्डहरू अस्थायी छन्, जसको मतलब तिनीहरू प्रतियोगिता पछि हटाउन सकिन्छ। थप रूपमा, अष्ट्रेलियाली रंगशालाको लागि पिच विशेष रूपमा तयार गरिएको थियो।

एउटा सेमिफाइनल ट्रिनिडाडको ब्रायन लारा स्टेडियममा हुनेछ भने अर्को सेमिफाइनल गुयानाको प्रोभिडेन्स स्टेडियममा हुनेछ । प्रतियोगिताको फाइनल खेल ऐतिहासिक रंगशाला बार्बाडोसको केन्सिङ्टन ओभलमा हुनेछ ।

टी–२० विश्वकप २०२४ को लागि स्टेडियम

-सर भिभियन रिचर्ड्स स्टेडियम, नर्थ साउन्ड, एन्टिगुवा र बारबुडा
-केन्सिङ्टन ओवल, ब्रिजटाउन, बार्बाडोस -प्रोभिडेन्स स्टेडियम, प्रोभिडेन्स, गुयाना
-ड्यारेन सैमी स्टेडियम, ग्रोस आइलेट, सेन्ट लुसिया -अर्नोस ह्वेली स्टेडियम, किंग्सटाउन, सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्स
-ब्रायन लारा क्रिकेट स्टेडियम, सान फर्नान्डो, ट्रिनिडाड र टोबागो
-Central Broward Park, Lauderhill, Florida, US
-ग्रान्ड प्राइरी स्टेडियम, डलास (टेक्सास), संयुक्त राज्य अमेरिका
-नासाउ काउन्टी अन्तर्राष्ट्रिय स्टेडियम, लङ आइल्याण्ड (न्यूयोर्क), संयुक्त राज्य अमेरिका

टी–२० विश्वकपको नियम के छ? यस प्रतियोगितामा पहिलो पटक ‘स्टप क्लक’ प्रयोग गरिने छ । यसको मतलब बलिङ टोलीले एक ओभर सकिएको ६० सेकेण्डभित्र दोस्रो ओभर सुरु गर्नुपर्नेछ। आईसीसीले बनाएको नियम अनुसार असाधारण अवस्थामा बाहेक खेल तीन घण्टा १० मिनेटमा समाप्त हुनुपर्नेछ । यसको मतलब प्रत्येक इनिङ्सको लागि समय १ घण्टा २५ मिनेट र अन्तराल २० मिनेट हो।

प्रत्येक इनिङ्सको पहिलो ६ ओभरमा पावर प्ले हुनेछ, अर्थात् यस अवधिमा फिल्डिङसँग सम्बन्धित प्रतिबन्धहरू हुनेछन्। प्रत्येक टोलीले दुई समीक्षाको लागि मौका पाउनेछ। खेल बराबरी भएमा सुपर ओभरबाट नतिजा तय हुनेछ । यसको मतलब प्रत्येक टोलीले ६ बल खेल्नुपर्नेछ। सुपर ओभर पनि टाई भएमा नतिजा तय गर्न सुपर ओभर फेरि खेलिनेछ।

पानी पर्यो भने के होला ?

सधैं झै यस प्रतियोगितामा पनि वर्षा भएमा नतिजा प्राप्त गर्न DLS (Duckworth-Lewis-Stern) विधि प्रयोग गरिनेछ। तर DLS लागू गर्नका लागि केही सर्तहरू छन्। समूह चरण र सुपर–८ का लागि दुवै टोलीले कम्तिमा ५ ओभरको खेल खेलेपछि मात्रै DLS मार्फत निर्णय लिन सकिनेछ भने नकआउट खेलमा दुवै टोलीले कम्तीमा १० ओभरको खेल खेलेका छन् ।

पहिलो सेमिफाइनल र फाइनलका लागि रिजर्भ डे राखिएको छ । तर, दोस्रो सेमिफाइनलका लागि २५० मिनेट मात्र अतिरिक्त समय दिइएको छ । टी–२० विश्वकपको अघिल्लो विजेता र भारतको प्रदर्शन टी–२० विश्वकपको उपाधि अहिलेसम्म ६ टोलीले जितेका छन् । यो टूर्नामेंट जित्नका लागि भारतीय टोली दोस्रो पटक सहभागी हुँदैछ । पहिलो टी–२० विश्वकपमा भारतले ऐतिहासिक जित दर्ता गरेको थियो । त्यतिबेला भारतले पाकिस्तानलाई फाइनलमा हराएको थियो ।

२०१४ मा भारत फेरि फाइनलमा पुग्यो तर श्रीलंकासँग पराजित भयो। जबकि पाकिस्तान टोली तीन पटक फाइनलमा पुगेर सन् २००९ मा यो प्रतियोगिता जितेको थियो। गत विश्वकपमा इंग्ल्याण्डले उपाधि जितेको थियो । यसअघि सन् २०१० मा पनि इंग्ल्याण्डले उपाधि जितेको थियो । वेस्ट इन्डिजले पनि २०१२ र २०१६ मा दुई पटक विश्वकप जितेको छ । सन् २०२१ मा अष्ट्रेलियाको टोलीले विश्वकप जितेको थियो ।

अहिलेसम्मका विजेताहरू
-२००७ – भारत
-२००९ – पाकिस्तान
-२०१० – इङ्गल्याण्ड
-२०१२ – वेस्ट इन्डिज
-२०१४ – श्रीलंका
-२०१६ – वेस्ट इन्डिज
– २०२१ – अष्ट्रेलिया
-२०२२ – इङ्गल्याण्ड

टीम भारत यसपटक ऋषभ पन्त भारतीय क्रिकेट टोलीमा पुनरागमन गर्दैछन् तर शुभमन गिलले पहिलो १५ खेलाडीमा स्थान पाउन सकेका छैनन् । उनलाई अन्य तीन खेलाडीसँगै रिजर्भमा राखिएको छ । शिवम दुबे र विकेटकिपर ब्याट्सम्यान सञ्जु सामसनले पनि स्थान पाएका छन् । स्पिनर युजवेन्द्र चहल पनि टोलीमा फर्किएका छन् । यसबाहेक शुभमन गिल, रिंकु सिंह, खलील अहमद र आवेश खानलाई रिजर्भमा राखिएको छ ।

अर्को विश्वकप कहाँ हुँदैछ ? कोरोना भाइरसको महामारीको समयमा ग्याप बाहेक टी–२० विश्वकप नियमित रुपमा खेलिएको छ र यो ढाँचाले खेललाई नयाँ देशहरुमा पनि पुर्याएको छ । त्यसैले आईसीसीले यो प्रतियोगिता हरेक दुई वर्षमा आयोजना गर्ने निर्णय गरेको छ । अर्को टी–२० विश्वकप २०२६ मा आयोजना हुनेछ, जुन भारत र श्रीलंकाले संयुक्त रूपमा आयोजना गर्नेछन्। सन् २०२८ मा हुने टी–२० विश्वकप अस्ट्रेलिया र न्युजिल्याण्डले संयुक्त रुपमा आयोजना गर्ने छन् ।

टी–२० विश्वकपको ठूलो रेकर्ड
-सर्वाधिक रन – विराट कोहली (भारत)ले २७ खेलमा १ हजार १४१ रन बनाएका छन्
-एक टूर्नामेंटमा सबैभन्दा धेरै रन – विराट कोहली (भारत) ले २०१४ को विश्वकपमा ३१९ रन बनाए। -उच्चतम व्यक्तिगत स्कोर – ब्रेन्डन म्याकुलम (न्यूजिल्याण्ड) २०१२ विश्वकपमा बंगलादेश विरुद्ध १२३ रन
-सर्वाधिक शतक – क्रिस गेल (वेस्ट इन्डिज) ले २००७ र २०१६ मा २/२ शतक बनाए
-सर्वाधिक विकेट – शकिब अल हसन (बंगलादेश) ३६ खेलमा ४७ विकेट
-एक टूर्नामेंटमा सबैभन्दा धेरै विकेट – वानिन्दु हसरंगा (श्रीलंका) २०२१ विश्वकपमा १६ विकेट -उत्कृष्ट बलिङ फिगर – अजन्था मेन्डिस (श्रीलंका) २०१२ मा जिम्बाब्वे विरुद्ध ८
विकेट विकेट
-सबैभन्दा धेरै डिसमिसल (विकेटकिपर) – महेन्द्र सिंह धोनी (भारत) – ३३ खेलमा ३२ आउट
-सर्वाधिक क्याच (फिल्डर) – एबी डिभिलियर्स (दक्षिण अफ्रिका) – ३० खेलमा २३ क्याच
-उच्चतम स्कोर – श्रीलंकाले २००७ को विश्वकपमा केन्या विरुद्ध ६ विकेटमा २६० रन बनाएको थियो। -न्यूनतम स्कोर – २०१४ को विश्वकपमा नेदरल्याण्ड्सको टोली श्रीलंका विरुद्ध ३९ रनमा अलआउट भएको थियो।

विश्वकप खेल्ने नेपाली क्रिकेट टोलीको तालिका कस्तो

टी-२० विश्वकप सुरु हुन अब दुई साता मात्र बाँकी छ। नेपालले अबको दुई सातापछि अमेरिकाको डालासस्थित ग्रान्ड प्रिरे क्रिकेट रङ्गशालामा द नेदरल्यान्ड्सविरुद्ध विश्वकपको पहिलो खेल खेल्नेछ।

छ महिना अगाडि नेपालमै आयोजना भएको प्रतिस्पर्धाबाट विश्वकपमा छनोट भएसँगै राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीले यसपालि राम्रो तयारी गरेको देखिएको खेल विश्लेषकहरू बताउँछन्।

कुनै पनि प्रतियोगिता अगाडि राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीले गरेको यो अहिलेसम्मकै उत्कृष्ट तयारी मानिएको छ।

यसक्रममा टोलीले नेपालमै वेस्ट इन्डिज ‘ए’लाई निम्त्याएको थियो भने भारतीय क्रिकेट कन्ट्रोल बोर्ड बीसीसीआईको संयोजनमा भारतमा गएर त्यहाँको स्थानीय क्लबसँग पनि खेलेको थियो।

नेपाल सरकारले विश्वकप तयारीको लागि ५ करोड रुपैयाँ उपलब्ध गराएपछि टोलीले एक महिनाअगावै आयोजक राष्ट्र अमेरिका र वेस्ट इन्डिजमा पुगेर अभ्यास खेलहरू खेलिरहेको छ।

अबको तालिका

अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद् (आइसीसी)ले सहभागी सबै २० राष्ट्रलाई दुईवटा आधिकारिक वार्मअप खेल दिएकोमा नेपालले क्यानडा र अमेरिकासँग त्यस्तो खेल खेल्ने भएको छ।

नेपालले मे २७ तारिखमा क्यानडासँग र मे ३० मा आयोजक अमेरिकासँग खेल्नेछ। कतिपयले नेपालले वार्मअपमा टेस्ट टोली पाउने आशा गरेका थिए।

आइसीसीले यी खेलले टी-२० आईको मान्यता भने नपाउने जनाएको छ।
दुवै खेल ग्रान्ड प्रिरे रङ्गशालामा हुनेछ। यही मैदानमा अमेरिकाले उद्घाटन खेलमा क्यानडासँग र त्यसको दुई दिनपछि नेपालले द नेदरल्यान्ड्ससँग खेल्नेछ।

उक्त आधिकारिक वार्मअप खेल्नु अगाडि टोलीले ह्युस्टनमा दुई वटा अभ्यास खेल खेल्ने तालिका छ।

ह्युस्टन हरिकेन्स टोलीसँग नेपालले यसै हप्ता मे २२ र २३ मा दुई अभ्यास खेल खेल्न लागेको हो।

त्यसको लागि वेस्ट इन्डिजमा तीन वटा मैत्रीपूर्ण खेल खेलेर नेपाली टोली अमेरिका पुगिसकेको छ।

पछिल्लो तीन सातामा राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीले जम्मा सात वटा अभ्यास खेल खेल्ने तालिका थियो। त्यसअनुसार टोली मे महिनाको पहिलो साता अमेरिका उडेको थियो।

सुरुमा फ्लोरिडामा टोलीले केही दिन अभ्यासमा बितायो। त्यहाँबाट उनीहरू वेस्ट इन्डिज उडे।

वेस्ट इन्डिजको सेन्ट भिन्सेन्टमा पुगेर टोलीले त्यहाँको स्थानीय टोली सेन्ट भिन्सेन्ट एन्ड विन्डवार्डसँग मे १४, १६ र १८ मा गरी तीन वटा मैत्रीपूर्ण खेल खेल्यो।
तीनमध्ये टोलीले दुई खेलमा जित तथा एउटामा हार बेहोरेको थियो।

नेपाली टोलीका प्रशिक्षक मोन्टी देशाईले यी तीन खेलमा नेपालका फरकफरक खेलाडीहरूको प्रयोग गरेका थिए।

अफिसियल वार्मअप अप म्याच खेल्न नेपाली टोली मे २५ मा डालास पुग्नेछ।

जुन १ बाट सुरु हुने विश्वकपमा नेपालले भने जुन ४ मा पहिलो खेल द नेदरल्यान्ड्ससँग खेल्नेछ।

त्यसपछि फ्लोरिडामा जुन १२ मा दोस्रो खेल खेलेर टोली वेस्ट इन्डिज लाग्नेछ।

वेस्ट इन्डिजमा जुन १५ मा दक्षिण अफ्रिकासँग र जुन १७ मा बाङ्ग्लादेशसँग लिगको अन्तिम खेल खेल्नेछ।

नेपालको आगामी यात्रा यी ४ खेलको नतिजाले तय गर्नेछ।

नेपाली टोलीमा रहेकाहरू

नेपाली टोलीमा रहेका खेलाडीहरूमा रोहित कुमार पौडेल (कप्तान), कुशल भुर्तेल, आसिफ शेख, अनिल शाह, सन्दीप जोरा, कुशल मल्ल, दीपेन्द्र सिंह ऐरी, गुलशन झा, सोमपाल कामी, करण केसी, अभिनाश बोहोरा, कमल सिंह ऐरी, प्रतिश जिसी, ललित नारायण राजवंशी र सागर ढकाल रहेका छन्।

त्यस्तै प्रतियोगितामा जाने नेपाली अधिकारीहरूमा मोन्टी देशाई (मुख्य प्रशिक्षक), वसन्त शाही (सहायक प्रशिक्षक), रड इस्टविक (बलिङ कन्सल्टेन्ट), नन्दन फाद्निस (क्रिकेट कन्सल्टेन्ट), रमण सिवाकोटी (एनालिस्ट), विक्रम न्यौपाने (फिजियो), अब्दुल सतार (स्ट्रेन्थ एन्ड कन्डिसन) र प्रदीप मजगैया (व्यवस्थापक) रहेका छन्।

महिला टी–२० विश्वकप कहिले हुन्छ?
२०१६ मा, पुरुष र महिला टी–२० विश्वकप सँगै खेलिएको थियो। तर यसपटक टी–२० विश्वकप अलग खेलाइने भएको छ । महिला टी–२० विश्वकप यसै वर्षको अक्टोबरमा बंगलादेशमा हुँदैछ । बिबिसी हिन्दीको सहयोगमा